آراز غلامی

بند ۵۰۸ اصلاحیه قانون توانبخشی ۱۹۷۳ (به انگلیسی: Section 508 Amendment to the Rehabilitation Act of 1973) مجموعه‌ای دستورالعمل‌ها و قوانینی هست که از سازندگان دستگاه‌های الکترونیکی و مرتبط با فناوری اطلاعات می‌خواهد تا محصولات‌شان برای افراد دارای معلولیت نیز قابل دسترس و استفاده باشد.

قانون مشابه در اتحادیه اروپا EN 301 549، دستور فدرال در مورد فناوری اطلاعاتی بدون مانع در آلمان، مقررات دسترس‌پذیری 2018 در بریتانیا، قانون Accessibilità در ایتالیا، قانون منع تبعیض علیه ناتوان‌ها در استرالیا و چند قانون مشابه دیگر درخواستی مشابه با بند ۵۰۸ دارند.

قانون مشابه در ایران با ملی کردن ستاندارد ISO/ IEC 40500:2012 با شماره «ایران-ایزو-آی‌ای سی ۴۰۵۰۰ سال ۱۳۹۷» و نام «فناوری اطلاعات–راهنمای دسترس‌پذیری محتوای وب کنسرسیوم جهان‌وب (WCAG) – نسخه ۲.۰» از توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای تحت وب می‌خواهد با رعایت مفاد ذکر شده امکان دسترسی محصولات‌شان برای همه اقشار فراهم شود.

مفاد اصلی بند ۵۰۸ برای تسهیل‌سازی دسترسی به محصولات نرم‌افزاری برای افراد کم‌توان و ناتوان جسمی:

الف) یک متن جایگزین برای تمامی عناصر غیر متنی ارائه شود. (مثال: استفاده از خاصیت alt یا longdesc یا المنت متنی در کنار المنت غیر متنی)
ب) برای هر محتوای چندرسانه‌ای، محتوای جایگزین نیز اعمال شود.
ج) صفحات وب باید طوری طراحی شوند که تمامی اطلاعاتی که با رنگ‌بندی قابل مشاهده هستند بدون رنگ‌بندی نیز قابل مشاهده باشند.
د) صفحات باید طوری پیاده‌سازی شوند که بدون فایل CSS نیز قابل مشاهده و استفاده باشند.
ه) برای تصاویر نقشه‌بندی‌شده لینک‌های متنی اضافه قرار داده شود. (اطلاعات بیشتر: ISMAP)
و) بجای تصاویر نقشه‌بندی‌شده سمت سرور از معادل سمت کاربر استفاده شود به استثنای جایی که مناطق با یک شکل هندسی موجود قابل تعریف نیستند.
ز) عنوان ستون‌ها و ردیف‌ها در جداول به عنوان قسمتی از اطلاعات جدول شناسایی شوند.
ح) جهت مرتبط‌کردن خانه‌های جدول و خانه‌های عنوان برای جداول داده‌ای که دارای دو یا بیشتر سطوح منطقی در سطح یا ستون هستند، از نشانه‌گذاری استفاده شود.
ط) فریم‌ها (مثلا اسلایدشوها) باید توسط متن تعریف شده و توسط متن قابل پیمایش باشند. (دکمه‌های عقب/جلو بصورت متنی باشد)
ی) صفحات باید به گونه‌ای طراحی شوند که از سوسوزدن (چشمک‌زدن) صفحه نمایش با فرکانس بالای 2HZ و زیر 55HZ جلوگیری کنند.
ک) هنگامی که انجام هر کدام از موارد گفته‌شده امکان‌پذیر نباشد، یک صفحه که تنها متن (نوشتار) دارد، با اطلاعات یا قابلیت‌های معادل صفحه اصلی، باید ارائه شود. محتوای این صفحه هرزمان که تغییراتی در صفحه اصلی ایجاد شد باید به‌روز شود.
ل) اگر صفحه برای نمایش محتوا یا ایجاد رابط کاربری از زبان‌های اسکریپتی استفاده می‌کند باید محتوای صفحه برای فناوری‌های کمک‌کننده نیز قابل دسترسی باشد.
م) اگر برای نمایش محتوای صفحه نیاز به افزونه‌ی خاصی هست لینک آن افزونه در آن صفحه قرار داده شود. (§1194.21)
ن) فرم‌های الکترونیکی که قرار است به صورت آنلاین تکمیل شوند باید برای افرادی که از فناوری‌های کمکی استفاده می‌کنند امکان دسترسی به کلیه قسمت‌های فرم جهت تکمیل و ثبت آن ایجاد کنند.
س) باید امکانی فراهم باشد تا کاربر بتواند از پیمایش تکراری صرف‌نظر کرده و مستقیما به صفحه مورد نیازش دسترسی پیدا کند.
ع) در صورتی که پاسخی در زمان محدود مورد نیاز هست، باید به کاربر هشدار داده شود و در صورت نیاز امکان افزایش زمان پاسخ‌گویی فراهم باشد.

همان‌طور که می‌بینید فراهم کردن این مفاد نهایتا شاید ۱۰ درصد به زمان ددلاین پروژه اضافه کند ولی باعث می‌شود وب‌سایت‌تان برای یک میلیارد انسان که به نحوی دارای معلولیت و ناتوانی هستند قابل دسترس باشد.

بیشتر:
دریافت کتاب A Web for Everyone: Designing Accessible User Experiences
نوشته Sarah Horton و Whitney Quesenbery

مرتبط:
– ACM
– SIGCHI

منبع: Section508